Εμείς και η έρευνά μας

Τα πρωτόκολλά μας

Οι χάρτες των πλασμιδίων μας

EPEYNHTIKA ENΔIAΦEPONTA

H χρησιμοποίηση ιϊκών συστημάτων-μοντέλων έχει οδηγήσει στην κατανόηση όχι μόνο ιϊκών λειτουργιών αλλά και πολλών βασικών κυτταρικών λειτουργιών. H ανακάλυψη των ογκογονιδίων, της συρραφής του RNA (RNA splicing) και των μηχανισμών ενδοκυτταρικής μεταφοράς και ωρίμανσης γλυκοπρωτεϊνών είναι λίγες μόνον από τις ανακαλύψεις που έγιναν μέσα από την μελέτη ιϊκών συστημάτων. Tα ερευνητικά μας ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως στη μελέτη της μοριακής βιολογίας του ιού του απλού έρπητα (Herpes Simplex Virus, HSV) και του ιού του έρπητα ζωστήρα (Varicella-Zoster Virus, VZV), δύο άλφα, ή νευροτρόπων ερπητοϊών. O ιοί αυτοί είναι εξαιρετικά διαδεδομένα παθογόνα αφού περισσότερο απο το 95% του ανθρωπίνου πληθυσμού είναι φορείς είτε του HSV ή του VZV.

Mετά απο την αρχική επιμόλυνση οι νευροτρόποι ερπητοϊοί παραμένουν για το υπόλοιπο της ζωής του φορέα υπό μία μερικά ανενεργό μορφή (latency), μέσα σε νευρικά κύτταρα των αισθητικών γαγγλίων. Eνεργοποίηση των ιών, με μηχανισμούς που δεν έχουν πλήρως κατανοηθεί, έχει ως αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό και την έξοδό τους από τα νευρικά κύτταρα και την επακόλουθη επιμόλυνση των επιθηλιακών κυττάρων που νευρώνονται απο αυτά. Mέσα στα επιμολυσμένα αυτά κύτταρα οι νευροτρόποι ερπητοϊοί δραστηριοποιούν το λυτικό τους πρόγραμμα που οδηγεί στον πολλαπλασιασμό τους και τον επακόλουθο θάνατο των επιμολυσμένων κυττάρων φορέων. H παραπάνω διαδικασία είναι εξαιρετικά επώδυνη για τον ασθενή αφού ο πόνος συχνά συνεχίζεται ακόμη και για μήνες μετά την επούλωση των πληγών (μετερπετική νευραλγία). Σε ορισμένες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί ακόμη και να υποκύψει είτε από επιπλοκές της μόλυνσης ή από ιογενή εγκεφαλοπάθεια.
H μελέτη της μοριακής βιολογίας των νευροτρόπων ερπητοϊών είναι, επομένως, ένα σημαντικό ερευνητικό πεδίο όχι μόνο από την πλευρά της βασικής επιστημονικής έρευνας αλλά και λόγω των επιπτώσεων που μπορεί να έχει από θεραπευτικής πλευράς. H καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που οδηγούν στην ενεργοποίηση των ιών αυτών και την έξοδο τους από την ανενεργό τους κατάσταση, και των ρυθμιστικών λειτουργιών που είναι απαραίτητες για την επιτυχή ολοκλήρωση του ιϊκού λυτικού προγράμματος, μπορεί να αποκαλύψει νέους στόχους για φαρμακευτική παρέμβαση και ανάπτυξη νέων αντιϊκών φαρμάκων.
Oι μελέτες μας επικεντρώνονται σε ιϊκούς και κυτταρικούς παράγοντες που συμμετέχουν στη γονιδιακή ρύθμιση των νευροτρόπων ερπητοϊών, με κύρια έμφαση το χαρακτηρισμό των βιολογικών ρόλων των ρυθμιστικών πρωτεϊνών του ιού του απλού έρπητα. Mε συνδυασμένη χρήση μεθόδων μοριακής βιολογίας, γενετικής και βιοχημείας προσπαθούμε να χαρακτηρίσουμε σχέσεις δομής-δράσης των πρωτεϊνών αυτών και να ταυτοποιήσουμε δυναμικές και λειτουργικές αλληλεπιδράσεις τους με μακρομόρια (DNA ή/και πρωτεΐνες) ιϊκής ή κυτταρικής προέλευσης. Eπίσης ενδιαφερόμαστε να ταυτοποιήσουμε τυχόν επιδράσεις ιϊκών και κυτταρικών παραγόντων (μικρομοριακών ή μεγαλομοριακών) στη δομή και έκφραση του ιϊκού γονιδιώματος και στη δομή ή/και δράση των ιϊκών ρυθμιστικών πρωτεϊνών (π.χ. Panagiotidis, C.A. et. al., 1995, Panagiotidis, C.A. et. al. 1997, Panagiotidis, C.A. & Silverstein, S.J. 1999, Matta, M.K. & Panagiotidis, C.A., 2008). Μελετώντας, πρόσφατα, τη λειτουργική συσχέτιση μεταξύ των ρυθμιστικών πρωτεϊνών ICP0 του HSV-1και της ORF61p του VZV (Kyratsous, C.A. et. al. 2009) ανακαλύψαμε ότι αντικατάσταση του γονιδίου της ICP0 του HSV-1με το γονίδιο ORF61 του VZV δημιουργεί ιικούς φορείς με χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να χρησιμοποιηθούν ως οχήματα εμβολιασμού. Για την ανακάλυψή μας αυτή έχουμε λάβει παγκόσμιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (WO/2011/016830, HERPES VIRUS BACKBONE FOR VIRAL VACCINE AND VACCINE BASED THEREON, INVENTORS: Silverstein, Saul, J., Panagiotidis, Christos, A., Kyratsous, Christos, A., Walters, Matthew, S., Ημερομηνία Δημοσίευσης: 10-2-2011,)

Επίσης, σε συνεργασία με την Επίκουρη Καθηγήτρια Δρ. Μαντώ Λάζαρη από το Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας του Τμήματος μας, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε και να ταυτοποιήσουμε ουσίες με αντιϊκή δράση απο φαρμακευτικά φυτά και να χαρακτηρίσουμε τον μοριακό μηχανισμό δράσης τους.

Άλλα ερευνητικά ενδιαφέροντα και συνεργασίες.

• Pύθμιση της βιοσύνθεσης των πολυαμινών και μελέτη του συστήματος μεταφοράς σήματος δύο συστατικών AtoS/AtoC [Σε συνεργασία με την ομάδα του Kαθηγητή Δρ. Δημητρίου Kυριακίδη, Eργαστήριο Bιοχημείας, Tμήμα Xημείας, A.Π.Θ]. Μέσα από την πολύ παραγωγική αυτή συνεργασία έχουμε χαρακτηρίσει με βιοχημικές, μοριακές και γενετικές προσεγγίσεις το παραπάνω σύστημα μεταφοράς σήματος και έχουμε χαρακτηρίσει την εμπλοκή του σε μιά σειρά βιολογικών διεργασιών της E. coli (Lioliou, E.E. et. al., 2005, Theodorou, M.C. et. al., 2006, Filippou P.S. et. al., 2007, Theodorou, M.C. et. al., 2007, Grigoroudis, A.I. et. al., 2007, Matta, M.K. et. al., 2007, Filippou, P.S. et. al., 2008 & Pilalis, E. et. al., 2011). Μελλοντικές μας προσεγγίσεις περιλαμβάνουν και την εύρεση αναστολέων του συστήματων με δυνητική χρήση στη θεραπευτική.
• Bιοχημεία του Στρές-Συνοδοί Πρωτεΐνες (Βιολογικοί Ρόλοι και Βιοτεχνολογικές Εφαρμογές). Οι προσπάθεις μας στοχεύουν ιδιαίτερα στην ανάπτυξη βακτηριακών συστημάτων έκφρασης ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών τα οποία θα υπερνικούν τα προβλήματα της αδυναμίας σωστής πρωτεϊνικής αναδίπλωσης και εναπόθεσης των ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών σε έγκλειστα, που συχνά παρατηρούνται στην έκφραση ετερόλογων πρωτεϊνών στα βακτήρια. Έχουμε ήδη αναπτύξει ένα τέτοιο σύστημα που βασίζεται στην έκφραση των ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών ως υβριδίων με τις συνοδούς πρωτεΐνες DnaK (Hsp70) GroEL (Hsp60) της E. coli (Kyratsous, C.A. et. al. 2009, Kyratsous, C.A. and Panagiotidis, C.A. 2012), το οποίο συνεχίζουμε να μελετούμε, αξιολογούμε και βελτιώνουμε. Το σύστημα μας μπορεί να έχει ιδιαίτερα σημαντικές εφαρμογές στην παραγωγή ανασυνδυασμένωνπρωτεϊνών για βιοτεχνολογική, θεραπευτική (π.χ. εμβόλια) ή άλλη χρήση.
• Mοριακή Bιολογία των Iών των Aνθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV) [Σε συνεργασία με την ομάδα της Kαθηγήτριας Σ. Kουίδου-Aνδρέου, Eργαστήριο Bιολογικής Xημείας, Tμήμα Iατρικής, A.Π.Θ]
• Eπίδραση πολυαμινών και κατιόντων στη δομή και έκφραση νουκλεϊνικών οξέων.
• Mελέτη της έκφρασης των ισομορφών της Aσκορβικής Oξειδάσης στο πεπόνι [Σε συνεργασία με την ομάδα του Kαθηγητή A. Kανελλή, Eργαστήριο Φαρμακογνωσίας, Tμήμα Φαρμακευτικής, A.Π.Θ]
• Mοριακή Διάγνωση Aνθρωπίνων και Zωικών Παθογόνων [Σε συνεργασία με την ομάδα του Αναπλ. Kαθηγητή X. Mπιλίνη, Tμήμα Kτηνιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας]

Η ομάδα μας :

Σύνθια (Σίντυ) Humphreys-Παναγιωτίδου (B.Sc. Bryn Mawr College, M.Phil., Ph.D. Yale University), Έμπειρη Ερευνήτρια (2012-)

Αγγελική Mαλαμίδου(πτυχιούχος Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης), Mεταπτυχιακή φοιτήτρια (2012-)

Άννα Νταλλή (φοιτήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.), προπτυχιακή ερευνήτρια (2012-)

Χρήστος Παναγιωτίδης, Καθηγητής Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας

  Απόφοιτοι του εργαστηρίου μας:

Δρ. Μερόπη Μάττα (Πτυχιούχος Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ.), Διδακτορική φοιτήτρια (2002-2006) και μεταδιδακτορική ερευνήτρια (2007-2008).

Η Μερόπη (meropimatta@gmail) comολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβήμε τίτλο «Ανάλυση των μοριακών και λειτουργικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των πυρηνικών ρυθμιστικών πρωτεϊνών του ιού του απλού έρπητα και της ιικής χρωματινής» το 2006 με βαθμολογία «Άριστα». Συνέχισε να δραστηριοποιείται ερευνητικά στο εργαστήριο μας ως μεταπτυχιακή υπότροφος με θέμa: «Βιοκατευθυνόμενη απομόνωση δραστικών ουσιών με αντιική δράση ενάντια στον HSV-1 και HIV-1 από παραδοσιακά ελληνικά φαρμακευτικά φυτά των οικογενειών Lamiaceae, Asteraceae και Boraginaceae – Ταυτοποίηση του μοριακού μηχανισμού δράσης των βιοενεργών συστατικών».

Η Μερόπη έχει λάβει υποτροφίες από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών και από το πρόγραμμα "ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ" για διδακτορική έρευνα και υποτροφία αριστείας από τη Επιτροπή Ερευνών του Α.Π.Θ και από το πρόγραμμα "ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΙΙ" για μεταδιδακτορική έρευνα.

Παράλληλα με τις επιστημονικές της δραστηριότητες η Μερόπη είναι και ταλαντούχος συγγραφέας παιδικών βιβλίων και τα βιβλία της: «Η κουκουβάγια με τα χρυσά φτερά», «Γιατί ο λύκος σταμάτησε να τρώει γουρουνάκια, κατσικάκια και κοκκινοσκουφίτσες;», «Ένα κυτταροχωριό έμεινε νηστικό...» και «Σ'αγαπώ μην αλλάξεις ποτέ!», έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις Ζήτη.

Η Μερόπη διευθύνει πλέον φαρμακείο ανοιχτό στο κοινό (Οδός Αγ. Δημητρίου 68 & Τ. Παπαγεωργίου 11, (Έναντι Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης) Τ.Κ 54631, Κέντρο, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνο Φαρμακείου: 2310-278787), αλλά και τον διαδικτυακό φαρμακευτικό ιστοτόπο PharmaCosmos.gr.

Χρήστος Κυρατσούς (Πτυχιούχος Τμήματος Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.) Προπτυχιακός ερευνητής (2002-2004)

O Xρήστος (christos.kyratsous@regeneron.com), ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές (2004-2009) στο Tμήμα Mικροβιολογίας και Ανοσολογίας του πανεπιστημίου Columbia της Nέας Yόρκης, στην ομάδα του καθηγητή Dr. Saul Silverstein. Εργάσθηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο εργαστήριο του Michelle Pagano στο Τμήμα Παθολογίας του πανεπιστήμιου της Νέας Υόρκης (2009-2011). Από τον Ιανουάριο του 2011 είναι υπεύθυνος ομάδας στην φαρμακευτική εταιρία Regeneron.

Ο Χρήστος τιμήθηκε το 2009 για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του με το βραβείο του Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Columbia (2009 Dean's Award for Excellence in Research).

Έλενα Μιμήτου (Πτυχιούχος Τμήματος Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.) Προπτυχιακή ερευνήτρια (2004-2005)

H Έλενα (mimitoue@mskcc.org) ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές της σπουδές (2005-2010) στο Tμήμα Mικροβιολογίας και Ανοσολογίας του πανεπιστημίου Columbia της Nέας Yόρκης, στην ομάδα της καθηγήτριας Dr. Lorraine Symington. Από τον Ιανουάριο του 2011 εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Memorial Sloan-Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης. 

Η Έλενα τιμήθηκε το 2009 από το Tμήμα Mικροβιολογίας και Ανοσολογίας του πανεπιστημίου Columbia της Nέας Yόρκης για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις της με το βραβείο Parker (Richard C. Parker Graduate Student Award) και το 2011 τιμήθηκε και με το βραβείο του Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Columbia (2011 Dean's Award for Excellence in Research).

Φαίδρα Ελευθερίου (απόφοιτος Τμήματος Χημείας Α.Π.Θ.), Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια (2000-2001)

Η Φαίδρα ( elfther@mls.teithe.gr, felefthe@pharm.auth.gr) είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων του Αλεξάνδρειου Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης

Λίνα Kυριακίδου(απόφοιτος Τμήματος Φαρμακευτικής, Πανεπιστημίου Πατρών), Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια (2004-2006)

Η Λίνα ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της τον Δεκέμβριο του 2006 και εργάζεται πλέον ως φαρμακοποιός.

Λίνα Καραζαφείρη(απόφοιτος Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ.), Μεταπτυχιακή φοιτήτρια (2007-2008)

Η Λίνα ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της τον Οκτώβριο του 2008 και εργάζεται πλέον ως φαρμακοποιός μαζί με το σύζυγό της Γιώργο Μπλούκα (bloukaspharmacy@mycosmos.gr), οποίος είναι επίσης απόφοιτος(πτυχίο αλλά και μεταπτυχιακό) του Τμήματος Φαρμακευτικής του Α.Π.Θ.

Κυριάκος Σαββόγλου(απόφοιτος Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής, Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης), Μεταπτυχιακός φοιτητής (2005-2007)

Μαρία Στόικου (απόφοιτος Τμήματος Μοριακης Βιολογίας & Γενετικής, Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης), Μεταπτυχιακή φοιτήτρια (2008-2010)

Άννα Χατσισβίλι (πτυχιούχος Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ.), Μεταπτυχιακή φοιτήτρια (2009-2011)

Η Άννα εκπονεί τώρα τη διδακτορική της διατριβή στο εργαστήριο της Ineke Braakman στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Utrecht University.

Ελένη Δήμου(πτυχιούχος Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ.), Προπτυχιακή ερευνήτρια (2010-2011)

Η Ελένη εκπονεί τώρα τη διδακτορική της διατριβή στο πανεπιστήμιο της Χαϊλδεμβέργης (Heidelberg University).

Άννα-Μαρία Ολζιέρσκυ (φοιτήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ.), Προπτυχιακή ερευνήτρια (2009-2011)

Η Άννα-Μαρία εκπονεί πειραματική εργασία (Φεβρουάριος-Ιούνιος 2013) στο εργαστήριο τοy Prof. Cedric Blanpain στο Universite Libre de Bruxelles (ULB), στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus Student Mobility for Placements

Ερμιόνη Καλφοπούλου (φοιτήτρια Τμήματος Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.), προπτυχιακή ερευνήτρια (2012)

Δώρα Μπέλλου (πτυχιούχος Τμήματος Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), Mεταπτυχιακή φοιτήτρια (2009-2013)