Τίτλος: «Η έννοια του κλίματος- Διαφορές καιρού και κλίματος»:

Στόχοι:

1. Aντίληψη της έννοιας του καιρού
2. Αντίληψη της έννοιας του κλίματος
3. Να αντιλαμβάνονται τις διαφορές ανάμεσα στις έννοιες «καιρός» και «κλίμα»

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ – ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το περιεχόμενο του μαθήματος «Η έννοια του κλίματος- Διαφορές καιρού και κλίματος» σχετίζεται με τα παρακάτω μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος του Δημοτικού:

· Γεωγραφία Ε’ Δημοτικού:

1. Το κλίμα της Ελλάδας

2. Καιρός και κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες

3. Η χλωρίδα και η πανίδα της Ελλάδας

4. Η βλάστηση της Ελλάδας

5. Κύπρος και φυσικό περιβάλλον

· Γεωγραφία Στ’ Δημοτικού:

1. Οι κλιματικές ζώνες της γης

2. Ζώνες βλάστησης

3. Η ζωή στην έρημο

4. Η ζωή στις πολικές περιοχές

5. Η ζωή στα τροπικά δάση

6. Η ζωή στις εύκρατες περιοχές

7. Το κλίμα της Ευρώπης

8. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Ασίας

9. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής

10. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Βόρειας Αμερικής

11. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Αμερικής

12. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Ωκεανίας

· Φυσική Στ’ Δημοτικού:

1. Προσαρμογή ζώων στο περιβάλλον

· Μελέτη Περιβάλλοντος Β’ Δημοτικού:

1. Ο καιρός

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΥΛΙΚΑ

Στο παρακάτω σχέδιο μαθήματος χρησιμοποιήσαμε τα εξής υλικά:

· Η/Υ και video projector

· Βίντεο με δελτίο καιρού ή φωτογραφία ενός δελτίου καιρού από εφημερίδα (όταν δεν υπάρχει υπολογιστής)

· Κλιματικός χάρτης της Ελλάδας (είτε από το τετράδιο εργασιών σελίδα 25 είτε εκτυπωμένος σε μεγάλο χαρτόνι είτε σε προβολή με τη χρήση video προβολέα)

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1^ο βήμα:

à Σχολιασμός για τον καιρό της ημέρας (ρωτάμε αν είδαν καιρό στις ειδήσεις τελευταία)

2^ο βήμα:

à Προβολή και σχολιασμός του δελτίου καιρού για τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα (είτε βίντεο είτε κάποια φωτογραφία από εφημερίδα, το βίντεο θα είναι χωρίς ήχο για να προσπαθήσουν τα παιδιά να συμπεράνουν τον καιρό μέσα από τα σύμβολα)

Ερωτήσεις:

1. Τι καιρό θα έχει στη Θεσσαλονίκη και τι καιρό στην Αθήνα;
2. Από πού το καταλάβατε; (εστίαση στα σύμβολα)

Προβολή του βίντεο με ήχο για να διαπιστωθεί αν απάντησαν τα παιδιά σωστά.

3ο βήμα:

à Εισαγωγή του όρου «καιρός» μέσα από τις εξής ερωτήσεις:

1. Τι παρατηρείτε για τον καιρό στις δύο πόλεις; Είναι ο ίδιος;
2. Για πόσες μέρες ισχύει ένα δελτίο καιρού;
3. Ξέρουμε σήμερα τι καιρό θα έχει την ημέρα πχ των Χριστουγέννων;

à Μέσα από τις παραπάνω ερωτήσεις θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι όταν αναφερόμαστε στον καιρό εννοούμε τις συνθήκες (θερμοκρασία, βροχές, ανέμους, υγρασία) που επικρατούν σε μια περιοχή για ένα μικρό χρονικό διάστημα.

4ο βήμα:

àΕισαγωγή του όρου του κλίματος

Αφηγούμαστε στα παιδιά την παρακάτω ιστορία ή άλλες παρόμοιες:

«Πριν λίγες μέρες πήγαμε εκδρομή στην Καστοριά. Εκεί ενώ κάναμε βόλτα στη λίμνη παρατηρήσαμε ότι δεν υπήρχαν μπανανιές και φοινικόδεντρα. Μετά συναντήσαμε ένα ντόπιο παραγωγό και τον ρωτήσαμε πού μπορούμε να βρούμε στην Καστοριά μπανανιές. Και μας είπε ότι δεν έχει μπανανιές στην Καστοριά αλλά ότι είδε πρώτη φορά μπανανιές και φοινικόδεντρα στη ζωή του όταν είχε πάει στην Κρήτη».

Ερωτήσεις:

1. Γιατί πιστεύετε ότι στην Καστοριά δεν υπάρχουν μπανανιές και φοινικόδεντρα ενώ υπάρχουν στην Κρήτη; Τι νομίζετε ότι επηρεάζει την παραγωγή προϊόντων στις περιοχές;
2. Δηλαδή (σύμφωνα με την απάντηση στην παραπάνω ερώτηση) κάθε χειμώνα στην Καστοριά έχει πιο κρύο από την Κρήτη;
3. Υπάρχει περίπτωση η Κρήτη κάποια χρονιά να έχει πιο βαρύ χειμώνα από την Καστοριά;
4. Η Καστοριά έχει τις ίδιες καιρικές συνθήκες κάθε χειμώνα;
5. Η Κρήτη έχει τις ίδιες καιρικές συνθήκες κάθε καλοκαίρι;
6. Του χρόνου και σε πέντε χρόνια θα επαναλαμβάνονται οι καιρικές συνθήκες τόσο στην Καστοριά όσο και στην Κρήτη;

Σε περίπτωση που είτε δυσκολεύονται να καταλάβουν τα παραπάνω είτε θέλουμε να εμβαθύνουμε στο νόημα συνεχίζουμε και με το παρακάτω παράδειγμα:

1. Η Θεσσαλονίκη και ένα χωριό σε ένα βουνό της Ελλάδας έχουν τις ίδιες καιρικές συνθήκες κάθε χειμώνα; Σε τι διαφέρουν;

2. Η Θεσσαλονίκη και ένα χωριό σε ένα βουνό της Ελλάδας έχουν τις ίδιες καιρικές συνθήκες κάθε καλοκαίρι;

3. Αυτό συμβαίνει κάθε καλοκαίρι και κάθε χειμώνα; Δηλαδή του χρόνου και σε πέντε χρόνια θα συμβαίνει το ίδιο;

Από τις παραπάνω ερωτήσεις συμπεραίνουμε ότι μια περιοχή, για κάθε εποχή του χρόνου, έχει σχεδόν τις ίδιες καιρικές συνθήκες οι οποίες επαναλαμβάνονται για πολλά χρόνια. Οι καιρικές αυτές συνθήκες αποτελούν το κλίμα της συγκεκριμένης περιοχής.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Δραστηριότητα 1:

1. Ζητάμε από τα παιδιά να ανοίξουν τα τετράδια εργασιών στον κλιματικό χάρτη και τον εξηγούμε ώστε να εξοικειωθούν.
2. Στη συνέχεια τους δείχνουμε δύο χάρτες καιρού για δύο συνεχόμενες ημέρες για μια πόλη (από εφημερίδα).

Ερωτήσεις:

1. Τι πληροφορίες παίρνετε για τη Θεσσαλονίκη από τους παραπάνω χάρτες;
2. Για την πόλη μας και τη χώρα μας πόσους κλιματικούς χάρτες και πόσους χάρτες καιρού μπορούμε να έχουμε; Και γιατί;

Δραστηριότητα 2:

Σαν δεύτερη δραστηριότητα προτείνουμε τη δραστηριότητα στη σελίδα 24 από το τετράδιο εργασιών.

Δραστηριότητα 3:

Μελετήστε τα παρακάτω κείμενα και προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν.

1^ο ΚΕΙΜΕΝΟ

Το κλίμα της Ελλάδας

Το κλίμα της Ελλάδας είναι μεσογειακό, επειδή επηρεάζεται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Χαρακτηρίζεται από ήπιους και υγρούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια με υψηλές θερμοκρασίες. Οι βροχές πέφτουν κυρίως το χειμώνα και το φθινόπωρο. Τα καλοκαίρια διαρκούν πολύ και είναι ξερά. Οι άνεμοι που επικρατούν είναι οι βόρειοι, αλλά γενικά πνέουν άνεμοι από διάφορες διευθύνσεις

2^ο ΚΕΙΜΕΝΟ

Δελτίο καιρού Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Πρόγνωση καιρού Σάββατο 4 Μαρτίου 2006

Καλοκαιρία σχεδόν σε όλη τη χώρα και μικρή άνοδος της θερμοκρασίας. Στη Μακεδονία και τη Θράκη θα έχουμε λίγες νεφώσεις, οι άνεμοι θα είναι ΝΔ ασθενείς μέχρι μέτριοι και η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 1 - 16 βαθμούς Κελσίου. Στη Δυτική Ελλάδα θα έχουμε τοπικές νεφώσεις και ίσως βρέξει στα ΒΔ. Οι άνεμοι θα είναι ασθενείς και οι θερμοκρασία από 4 - 18 βαθμούς Κελσίου. Στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα δεν θα υπάρχουν σύννεφα, οι άνεμοι θα είναι ΝΔ ασθενείς και στα Ν μέτριοι, με τη θερμοκρασία στους 3 - 20 βαθμούς Κελσίου. Στις Κυκλάδες και την Κρήτη ο καιρός θα είναι σχεδόν αίθριος με ΝΔ μέτριους ως ισχυρούς ανέμους και θερμοκρασία από 9 - 19 βαθμούς Κελσίου. Στο υπόλοιπο Αιγαίο ο καιρός θα είναι επίσης αίθριος με ανέμους στα βόρεια ΝΔ μέτριους και στα νότια ΒΔ ασθενείς μέχρι μέτριους. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 8 - 18 βαθμούς Κελσίου.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α. Σε ποιον τόπο αναφέρεται το κείμενο για το κλίμα; ......................................................................

β. Σε ποιον τόπο αναφέρεται το δελτίο καιρού; ................................................................................

γ. Σε ποιο χρονικό διάστημα αναφέρεται το κείμενο για το κλίμα;....................................................

δ. Σε ποιο χρονικό διάστημα αναφέρεται το δελτίου καιρού;…………................................................

ε. Ποιες λέξεις χρησιμοποιούνται κυρίως για την περιγραφή του κλίματος και ποιες για τον καιρό;……………………………………………………………………………………………………….…..………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

στ. Ποιες ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο κείμενα; (σημειώστε φράσεις και λέξεις που συναντάμε και στα δύο κείμενα)…..………………………………………………………………………………………………..

ζ. Ποια ουσιαστική διαφορά υπάρχει ανάμεσα στα δύο κείμενα; …..…………………………………………….

Δραστηριότητα 4:

Αφήνουμε τα παιδιά να χωριστούνε σε ομάδες των 3-4 ατόμων ή σε περίπτωση έλλειψης χρόνου σχηματίζονται ομάδες ανάλογα με το πως κάθονται στα θρανία ανά δύο. Στη συνέχεια τους λέμε να διαλέξουνε μια πόλη της Ελλάδας και να πούνε τι κλίμα έχει με τη βοήθεια του κλιματικού χάρτη και να πούνε τι καιρό θα έχει για τις επόμενες δύο μέρες. Αφού τα ετοιμάσουν τα παρουσιάζουνε ανά δυάδες στην υπόλοιπη τάξη.

Δραστηριότητα 5:

Η παρακάτω δραστηριότητα μπορεί να γίνει είτε προφορικά είτε γραπτά.

Γράψε δίπλα σε καθεμιά φράση τη λέξη που ταιριάζει (καιρός ή κλίμα).

1. Θα βρέξει. Να πάρω την ομπρέλα. …………..

2. Να ντυθώ βαριά ή ελαφριά αύριο; …………...

3. Θα μείνω στη Γερμανία το Μάρτιο και πρέπει να πάρω βαριά ρούχα …………..

4. Να μαζέψω αύριο τα κάστανα; …………...

5. Στο Αιγαίο κάθε καλοκαίρι φυσούν βοριάδες …………...

6. Στα Βλαχοχώρια ο χειμώνας είναι πολύ ψυχρός …………...

7. Το Σάββατο θα πάμε εκδρομή γιατί θα έχει ηλιοφάνεια ……………

8. Θα πετάξει αύριο το αεροπλάνο από τη Θεσσαλονίκη; …………...

9. Στο Ιόνιο πέφτουν πιο πολλές βροχές σε σχέση με το Αιγαίο …………..

10. Ο χειμώνας στην Πρέβεζα είναι ηπιότερος από το χειμώνα στο Καρπενήσι ............

11. Το περασμένο καλοκαίρι χαρακτηρίστηκε από πολύ υψηλές θερμοκρασίες .............

12. Αναμένονται καταιγίδες στη δυτική Μακεδονία από αργά το απόγευμα .............

13. Το καλοκαίρι στις Κυκλάδες είναι θερμότερο από ό,τι στα Επτάνησα ..........

14. Οι νότιοι άνεμοι είναι συχνοί στις περιοχές που βρέχονται από το Λιβυκό πέλαγος ............

15. Αύριο το πρωί θα χιονίσει ............

16. Το καλοκαίρι στο Αιγαίο φυσούν μελτέμια ...........

Παράρτημα

Διεύθυνση για το βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=XexGZSTXDe0

Χάρτες: