Εργαζόμενη μητέρα και θηλασμός
Νατάσσα Διάκου, Νατάσσα Καψάλη, Anne Beavan-Παπαδοπούλου
Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος (La Leche League Greece)
Η επιστροφή της μητέρας στην εργασία πολλές φορές γίνεται η αιτία της διακοπής του θηλασμού. Συχνά μάλιστα, η προοπτική της επιστροφής στη δουλειά οδηγεί τις μητέρες στην απόφαση να μη θηλάσουν καθόλου το μωρό τους με τη σκέψη ότι σύντομα θα χρειαστεί να σταματήσουν λόγω εργασίας.
Η αλήθεια όμως είναι ότι εργασία και θηλασμός μπορούν να συνδυαστούν και παρ’ όλο που χρειάζεται σχεδιασμός και κάποια προσπάθεια πραγματικά αξίζει τον κόπο, μια που τα οφέλη για την εργαζόμενη μητέρα και το παιδί της είναι πολλά.
Πιο συγκεκριμένα, μια εργαζόμενη μητέρα που θηλάζει σίγουρα εκτιμά ιδιαιτέρως το γεγονός δεν χρειάζεται να ασχολείται με πλύσιμο και αποστείρωση μπουκαλιών. Νιώθει ικανοποίηση βλέποντας μπορεί να προσφέρει μέσω του θηλασμού την τρυφερότητα και την προσοχή που χρειάζεται το μωρό. Νιώθει λιγότερες ενοχές όταν αφήνει το μωρό, μια που αυτό παίρνει το γάλα της ακόμα και όταν δεν είναι η ίδια εκεί. Ενισχύει τη μοναδική σχέση που έχει με το παιδί της, σε σχέση με το άτομο που θα την αναπληρώνει όσο λείπει. Διαπιστώνει πόσο βοηθά ο θηλασμός το παιδί της να μην αρρωσταίνει εύκολα, πράγμα σημαντικό για μια εργαζόμενη γυναίκα Έχει το πλεονέκτημα να αναπληρώνει πολύ εύκολα το συναισθηματικό έλλειμμα που δημιουργεί η απουσία της στο μωρό, αφού μόλις επιστρέψει θα το πάρει αγκαλιά και θα του προσφέρει κάτι που μόνο εκείνη μπορεί, εξασφαλίζοντας μια πολύ ομαλή και τρυφερή επανασύνδεση. Τέλος, ο θηλασμός βοηθά την εργαζόμενη μητέρα να κατεβάσει τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας, να καθίσει χαλαρώνοντας και να απολαύσει την ώρα αυτής της μοναδικής σχέσης του θηλασμού.
Σε έρευνες που έχουν γίνει σε μητέρες που επέστρεψαν στην εργασία τους και συνέχιζαν να θηλάζουν διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ευνοούν τη συνέχιση του θηλασμού. Έτσι, πρώτα από όλα, το χρονικό διάστημα που θα περάσει η μητέρα στο σπίτι με το νέο της μωρό είναι πολύ σημαντικό για τη διασφάλιση της επιτυχίας του θηλασμού. Η μητέρα και το μωρό έχουν ανάγκη να βρίσκονται μαζί τους πρώτους μήνες. Είναι μια πολύτιμη και μοναδική περίοδος που αξίζει να την απολαύσουν και οι δύο όσο περισσότερο μπορούν. Έτσι είναι σημαντικό να σχεδιάσει η μητέρα να πάρει όσο μεγαλύτερη άδεια μπορεί.
Ορισμένες φορές οι μητέρες που πρόκειται να επιστρέψουν στη δουλειά ξεκινούν να δίνουν μπουκάλι στο μωρό τους από νωρίς ώστε να το συνηθίσει. Αυτό όμως θέτει σε κίνδυνο το θηλασμό για διάφορους λόγους όπως η μειωμένη παραγωγή από τη μητέρα ή η σύγχυση θηλών από το μωρό. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να μην δίνεται μπιμπερό στο μωρό πριν κλείσει τουλάχιστον τις 6 εβδομάδες.
Όταν πλέον έρθει η ώρα να επιστρέψει η μητέρα στη δουλειά, είναι καλό αν μπορεί να έχει ένα μειωμένο ωράριο ή να δουλέψει part time. Τέλος, θα μπορούσαν κατά περίπτωση να βρεθούν και άλλες λύσεις, όπως το να διακόπτει η μητέρα την εργασία της για μια σύντομη επίσκεψη στο σπίτι για να θηλάσει το μωρό, το να πηγαίνει κάποιος το μωρό στη μητέρα κάποια στιγμή στη διάρκεια της απουσίας της ή ακόμα, το να παίρνει η μητέρα το μωρό, στο χώρο της εργασίας της, αν αυτό είναι εφικτό.
Αφού λοιπόν η μητέρα αποφασίσει να συνεχίσει το θηλασμό μετά την επιστροφή στην εργασία της, έχει να αντιμετωπίσει ορισμένα πρακτικά ζητήματα και κυρίως το πώς θα αντλεί και θα διατηρεί το γάλα για να αφήνει στο μωρό τις ώρες που εκείνη θα λείπει από το σπίτι.
Είναι καλό, 15-20 περίπου ημέρες πριν την επιστροφή στη δουλειά, να αρχίσει μια προεργασία με άντληση και δημιουργία μια μικρής τράπεζας γάλακτος στην κατάψυξη του σπιτιού. Αυτό βοηθά στο να εξοικειωθεί με χαλαρό ρυθμό η μητέρα με τη διαδικασία άντλησης με το θήλαστρο ή με το χέρι, να νιώθει λιγότερο άγχος για την ποσότητα γάλακτος που θα μπορεί να αντλεί τις πρώτες μέρες της επιστροφής στη δουλειά, και στο να χορηγηθούν κάποια γεύματα με μπιμπερό ή με άλλο τρόπο στο μωρό, για τη δική του σταδιακή εξοικείωση με τη νέα διαδικασία. Και βέβαια, αρκετά νωρίς θα πρέπει να αποφασίσει το ποιος θα προσέχει το μωρό τις ώρες που εκείνη θα λείπει, να έχει την ευκαιρία τόσο εκείνη όσο και το μωρό να το γνωρίσει, να του εξηγήσει λεπτομερειακά τα καθήκοντά του και να το εκπαιδεύσει όπου χρειάζεται. Μένοντας μόνο στις σχετικές με το τάισμα οδηγίες, το άτομο που θα φροντίζει το μωρό θα πρέπει να ξέρει πώς να προετοιμάσει ένα γεύμα από το φυλαγμένο μητρικό γάλα και πώς να το δώσει στο μωρό, όπως επίσης και τους κανόνες ασφαλούς χειρισμού του γάλακτος και να έχει υπομονή ώστε να μάθει σιγά-σιγά το μωρό να παίρνει το μπιμπερό. Να ξέρει ότι ίσως χρειαστούν πολλές προσπάθειες και να ενημερωθεί για τα διάφορα τεχνάσματα που ενθαρρύνουν το μωρό να δεχθεί το μπουκάλι.
Αν η μητέρα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει θήλαστρο, είναι σημαντικό να επιλέξει τον σωστό τύπο γιατί πρόκειται να το χρησιμοποιεί σε καθημερινή βάση. Η καλύτερη επιλογή για την καθημερινή άντληση ενός ή δύο γευμάτων είναι κάποιο ηλεκτρικό θήλαστρο διπλής άντλησης για εξοικονόμηση χρόνου το οποίο μπορεί να μεταφέρεται και για άντληση στη δουλειά.
Η άντληση του γάλακτος είναι μια τέχνη που μαθαίνεται και γίνεται πιο αποτελεσματική όσο περνάει ο καιρός. Για πολλές μητέρες γίνεται καλύτερα το πρωί γιατί είναι πιο ξεκούραστες και βγάζουν περισσότερο γάλα. Ένας έξυπνος τρόπος είναι να αντλεί η μητέρα από το ένα στήθος την ώρα που το μωρό της θηλάζει από το άλλο.
Το γάλα είναι καλό να αποθηκεύεται σε δοχεία ή ειδικά σακουλάκια σε μικρές ποσότητες, μεταξύ 60 και 120 ml, έτσι ώστε να μην πετιέται γάλα που περισσεύει από το γεύμα. Σε κάθε περιέκτη πρέπει να γράφεται η ημερομηνία άντλησης.
Η συντήρηση του γάλακτος γίνεται σε θερμοκρασία δωματίου μέχρι 6 ώρες, στη συντήρηση του ψυγείου από 3 μέχρι 8 ημέρες και στην κατάψυξη με ξεχωριστή πόρτα από 6 έως και 12 μήνες. Ένα γεύμα που ξεπάγωσε από την κατάψυξη δεν επιτρέπεται να ξαναπαγώσει και μπορεί να μείνει στη συντήρηση μέχρι 24 ώρες. Το γάλα που έχει θερμανθεί για να πιεί το μωρό πρέπει να καταναλωθεί μέσα σε μια ώρα. Μετά είναι καλύτερα να πετιέται. Το ξεπάγωμα ενός κατεψυγμένου γεύματος γίνεται είτε στη ροή χλιαρού νερού βρύσης ή σε σε μπαιν μαρί που έχουμε απομακρύνει από την εστία. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ποτέ πολύ ζεστό νερό ή φούρνο μικροκυμάτων.
Όταν η μητέρα επιστρέψει στη δουλειά, είναι καλό να αντλεί περίπου κάθε 3 ώρες. Βοηθάει να έχει εξηγήσει από πριν στον εργοδότη της ότι θα χρειαστεί να έχει ένα ή δύο 15λεπτα διαλλείματα και θα πρέπει να έχει ένα χώρο όπου θα κάνει την άντληση.
Η επιστροφή στη δουλειά είναι σημαντικό βήμα που σίγουρα θα φέρει μικρή ή μεγαλύτερη αναστάτωση. Μια καλή ιδέα είναι η μητέρα να επιστρέψει στη δουλειά μεσοβδόμαδα (πχ. Πέμπτη) ώστε σύντομα να παρεμβληθεί το πρώτο Σαββατοκύριακο και η μετάβαση στο νέο ρυθμό ζωής να γίνει πιο ομαλά.
Με την έναρξη της εργασίας ο χρόνος της μητέρας γίνεται πραγματικά πολύτιμος. Υιοθετώντας μια ρουτίνα και σχεδιάζοντας τις δουλειές και τις ανάγκες της ημέρας θα μπορέσει να τα βγάλει ευκολότερα πέρα. Είναι καλό να έχει θηλάσει καλά το μωρό της πριν φύγει από το σπίτι και στην επιστροφή της να αφιερώσει πάλι αρκετά λεπτά θηλάζοντάς το. Έτσι, γίνεται μια πολύ ομαλή επανασύνδεση και το υπόλοιπο της ημέρας κυλά ήρεμα.
Μια μητέρα που θηλάζει και εργάζεται είναι καλό να φροντίζει τη διατροφή της, να τρώει υγιεινά και ισορροπημένα. Χωρίς αμφιβολία, έχει αρκετά κουραστική μέρα και είναι καλό να ξεκουράζεται όσο περισσότερο μπορεί.
Πολλές εργαζόμενες μητέρες παρατηρούν ότι το μωρό τους θηλάζει πολύ περισσότερο όταν βρίσκονται στο σπίτι σε σχέση με πριν. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και τη νύχτα. Ας είναι προετοιμασμένη η μητέρα για αυτή τη φυσιολογική συμπεριφορά, με την οποία το μωρό προσπαθεί να αναπληρώσει την ώρα που του έλλειψε η μαμά του.
Τέλος, η μητέρα που αποφασίζει να συνεχίσει το θηλασμό μαζί με τις επαγγελματικές υποχρεώσεις θα βρει σημαντική υποστήριξη, πληροφορίες και ιδέες για να ανταπεξέλθει στις αυξημένες υποχρεώσεις της καθώς και μητέρες στην ίδια φάση ζωής αν παραπεμφθεί σε μια ομάδα υποστήριξης του θηλασμού όπως η La Leche League.