Δ΄ Εξάμηνο – Τα Σύγχρονα Μεγάλα Θρησκεύματα  (Π. Παχής-Α. Ζιάκα)

Γένεση, ιστορική εξέλιξη, διδασκαλία, μύθος, λατρεία, ζωή και κοινωνία των σύγρονων μεγάλων θρησκευμάτων του κόσμου, δηλαδή των ινδικών (Ινδοϊσμού, Βουδισμού, Τζαϊνισμού, Σικχισμού), των κινεζικών (Κοφμουκισμού, Ταοϊσμού) και των ιαπωνικών  (Σιντοϊσμού και Ιαπωνικού Βουδισμού). Ειδική αναφορά γίνεται στο Ισλάμ, γένεση, εξέλιξη, κλάδοι, δομή ισλαμικής κοινωνίας. Παρουσίαση βασικών αρχών και θέσεων του Ισλάμ και των άλλων ασιατικών θρησκειών με χρήση σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων.

1α. Εγχειρίδιο: Γρ. Ζιάκας, Θρησκείες και Πολιτισμοί της Ασίας (Ινδικά, Βουδιστικά, Κινεζικά, Θιβετικά και Ιαπωνικά Θρησκεύματα), Θεσσαλονίκη, εκδ. Κορν. Σφακιανάκη, Β΄εκδ. 2008.

Περιεχόμενο: Γένεση, ιστορική εξέλιξη, διδασκαλία, μύθος, λατρεία, ζωή και κοινωνία των σύγρονων μεγάλων θρησκευμάτων του κόσμου, δηλαδή των ινδικών (Ινδοϊσμού, Βουδισμού, Τζαϊνισμού, Σικχισμού), των κινεζικών (Κοφμουκισμού, Ταοϊσμού) και των ιαπωνικών  (Σιντοϊσμού και Ιαπωνικού Βουδισμού).

1β. Βοήθημα:  Θρησκείες της Ανατολής, επιστ. επιμ. Π. Παχής, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κορν. Σφακιανάκη, 2005.

Περιεχόμενο: Στο βοήθημα παρουσιάζονται συνοπτικά οι ασιατικές θρησκείες καθώς και οι βασικές αρχές του Ισλάμ. Το βοήθημα συνοδεύεται από DVD το οποίο προσφέρει χάρτες, εικόνες και βίντεο από όλες τις παραπάνω θρησκείες και βοηθά τον φοιτητή να παρακολουθήσει τον παγκόσμιο θρησκευτικό πλουραλισμό. Η ύλη του βοηθήματος δεν επικαλύπτεται από την ύλη του εγχειριδίου.

2. R. McCutcheon, Κατασκευάζοντας τη θρησκεία, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσα- λονίκη 2003.

Στ΄ Εξάμηνο- ΔIAΘPHΣKEIAKOΣ ΔIAΛOΓOΣ (Π. Βασιλειάδης, Α. Ζιάκα)

A΄ IEPAΠOΣTOΛIKH-OIKOYMENIKOΣ: Eισαγωγή στην επιστήμη της ιεραποστολικής. H αλλαγή παραδείγματος στην ιστορία της χριστιανικής ιεραποστολής. Tο ορθόδοξο παράδειγμα. H θεολογική θεμελίωση της ιεραποστολής. Kριτήρια αυθεντικότητας της χριστιανικής ιεραποστολής (διαφορά ορθόδοξης και μη ορθόδοξης ιεραποστολής). O οικουμενικός χαρακτήρας της χριστιανικής ιεραποστολής (H κοινή χριστιανική μαρτυρία). Eυαγγέλιο και πολιτισμός. O ευχαριστιακός χαρακτήρας της ιεραποστολής (H χριστιανική μαρτυρία ως μετα-λειτουργία). H κοινωνική και κοσμική διάσταση της χριστιανικής μαρτυρίας. H μαρτυρία της Eκκλησίας κατά τη μετανεωτερικότητα.

Εγχειρίδιο 1α: Π. Βασιλειάδης, Ενότητα και Μαρτυρία, εκδ. Θεσσαλονίκη 2007.

Β΄ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ: Γνωριμία των βασικών αρχών της διαθρησκειακής εκπαίδευσης για τη διεξαγωγή ορθού και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ του  χριστιανισμού και των σύγχρονων μεγάλων παγκόσμιων θρησκειών. Σημεία σύγκλισης και απόκλισης των αρχών των μεγάλων θρησκειών προς τις θεμελιώδεις αρχές της χριστιανικής διδασκαλίας για την αλληλοκατανόηση και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Ο διαχρονικός διάλογος μεταξύ Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας και Ισλάμ. Διαθρησκειακή εκπαίδευση, διαθρησκειακός διάλογος, παγκόσμιες πρωτοβουλίες, πρωτοβουλίες των Θεολογικών Σχολών Θεσσαλονίκης και Αθηνών, της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Πρεσβυγενών  Πατριαρχείων, συνέδρια διαθρησκειακού διαλόγου.

Εγχειρίδιο 1β: Zιάκας Γρ., Θρησκειολογικά Μελετήματα. Ζώντας αρμονικά με ανθρώπους διαφορετικής πίστης, τόμος Α΄, Π. Παχής (επιμ.), εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2004.

Περιεχόμενο: Το εγχειρίδιο των Θρησκειολογικών Μελετημάτων εξετάζει τις προσπάθειες διεξαγωγής του διαθρησκειακού διαλόγου τόσο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως όσο και από  την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Παρουσιάζει επίσης τις πρωτοβουλίες των Θεολογικών Σχολών και κυρίως του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. για την διεξαγωγή του διαθρησκειακού διαλόγου και την έρευνα για γνώση και κατανόηση των παγκόσμιων θρησκειών. Αναπτύσσει με συστηματικό τρόπο τα κοινά σημεία μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ αλλά και των μεγάλων θρησκευτικών παραδόσεων της Ανατολής για τη διεξαγωγή ενός εποικοδομητικού διαθρησκειακού διαλόγου.

Εγχειρίδιο 2: Π. Βασιλειάδης, Μετανεωτερικότητα και Εκκλησία, εκδόσεις Ακρίτας, Θεσσαλονίκη 2002.

 Α. ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-2012
Αίθουσα Ε΄ -θεολογική Σχολή-4ος όροφος

I) Το Ισλάµ στα Βαλκάνια και τη σύγχρονη Μέση Ανατολή

Σύγχρονη ιστορική, πολιτική και θρησκευτική ανάλυση και προβληµατική γύρω από τις µουσουλµανικές κοινωνίες της Μέσης Ανατολής και τις µουσουλµανικές µειονότητες των Βαλκανίων. Άρθρα, θέσεις και προβληµατισµοί της σηµερινής έρευνας.

Εγχειρίδια: 1α. Φ. Τσιµπιρίδου – ∆. Σταµατόπουλος (επιµ.), Οριενταλισµός στα όρια: από τα οθωµανικά Βαλκάνια στη σύγχρονη Μέση Ανατολή, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2008.

1β. Αγγ. Ζιάκα, Το σιιτικό Ισλάµ. Οι κοινωνικές και ολιτικές του ροεκτάσεις στη Μέση Ανατολή, εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2004.

2. D. Shankland, Ισλάµ και κοινωνία στην Τουρκία, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2003.

II) Αρχέγονη θιβετική θρησκεία και θιβετικός Βουδισµός

Ο φοιτητής καλείται να κατανοήσει τον ιδιαίτερο κόσµο της Κεντρικής Ασίας και να παρακολουθήσει το φαινόµενο της θρησκευτικής θιβετικής ζωής και εµπειρίας. Παράλληλα µε τη θρησκευτική εµπειρία του Θιβέτ ο φοιτητής θα πληροφορηθεί για την ανθρωπογεωγραφία, τον πολιτισµό και την ιδιαίτερη θιβετική κοινωνία. Σε δύο κεφάλαια εξετάζεται η αρχέγονη θι- βετική θρησκεία και η σύγχρονη µορφή της που ονοµάζεται Βon, οι βασικές αρχές και οι κοινωνικές της προεκτάσεις. Ακολουθεί η παρουσίαση του θιβετικού βουδισµού ή Λαµαϊσµού, η ιστορία του, η ιδιαίτερη και ογκώδης γραµµατεία του που αναπτύσσεται από τον 7ο µ.Χ. αιώνα και έπειτα, η κοινωνία και η διδασκαλία του, καθώς και το ιδιάζον θεοκρατικό σύστηµα διακυβέρνησης του Θιβέτ κάτω από την αυθεντία του ∆αλάι Λάµα ώς το 1959. Τέλος παρουσιάζονται οι θρησκευτικοπολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις µετά την προσάρτηση της χώρας στην Κίνα έως σήµερα.

Εγχειρίδια: 1. Γρ. Ζιάκας, Θιβέτ. Αρχέγονη Θρησκεία και Λαµαϊκός Βουδισµός, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.

2. F. von Schonborn, ∆αλάι Λάµα, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2005.


Β. ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-2012

I) Ο Αριστοτέλης και η ελληνική σκέψη στην αραβική παράδοση

Εξετάζεται η ιστορία μεταβίβασης των ελληνικών γραμμάτων στον αραβοϊσλαμικό κόσμο και η επίδρασή τους στην πνευματική καρποφορία του «αραβοϊσλαμικού πολιτισμού» (8ος - 13ος αι.). Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η ιστορία μεταβίβασης των ελληνικών γραμμάτων στην αραβική παράδοση και η δημιουργία των αραβικών επιστημών· στο δεύτερο διδάσκεται η ιστορία μεταβίβασης των ελληνικών γραμμάτων και του Αριστοτέλη στην αραβοϊσλαμική παράδοση, ενώ στο τρίτο μέρος εξετάζονται τα ελληνοαραβικά γνωμολόγια και η ψευδεπίγραφη αριστοτελική φιλολογία. Το αντικείμενο της τελευταίας ενότητας αφορά στην αξιοποίηση της αριστοτελικής φιλοσοφίας και της ελληνικής σκέψης από τους Άραβες, τη δημιουργία του αραβοϊσλαμικού Αριστοτελισμού, τη γένεση της ισλαμικής φιλοσοφίας, τους φορείς της και τη μεταβίβαση του αραβικού αριστοτελισμού στην ευρωπαϊκή σκέψη, κυρίως δια μέσου του Αλβέρτου του Μεγάλου και του Θωμά του Ακινάτη.

Εγχειρίδια: