|
Σκαλτσογιάννης, A., 2011. “Κλιματική αλλαγή και
αξιοποίηση δασικών πόρων υπό το πρίσμα νέων τεχνολογιών”. Πρακτικά 15ου
Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου, Καρδίτσα 2011.
Είναι πλέον αποδεκτό από
όλους τους επιστημονικούς φορείς ότι το “ενισχυμένο” φαινόμενο του θερμοκηπίου,
που αποδίδεται στην αυξημένη συγκέντρωση του CO2 καθώς και άλλων αερίων (μεθανίου, οξειδίων αζώτου
κτλ.) στην ατμόσφαιρα, είναι υπεύθυνο για την αύξηση της θερμοκρασίας της γης,
το λιώσιμο των πάγων, την αύξηση του επιπέδου της θάλασσας αλλά και τη μεγάλη
συχνότητα σπάνιων και καταστρεπτικών καιρικών φαινομένων. Τα παραπάνω,
συνηγορούν ότι το “ενισχυμένο” φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι υπεύθυνο και για
την επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Η ανασκόπηση των γεωλογικών περιόδων (τα
τελευταία τουλάχιστον 67.000.000 χρόνια – αρχή του Τριτογενούς) δείχνει ότι οι
έμβιοι οργανισμοί οι οποίοι επιβίωσαν μέχρι σήμερα με τους μηχανισμούς της
προσαρμογής και της μετανάστευσης που επέδειξαν, ήταν οι φυτικοί και ιδιαίτερα
αυτοί των δασικών οικοσυστημάτων. Τα δάση και οι μονάδες τους τα δέντρα, ως
φωτοσυνθετικοί μηχανισμοί, δεσμεύουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και το μετατρέπουν σε οργανική
ουσία (ένα εκτάριο δάσους καταναλώνει ετησίων 4 τόνους CO2 και παράγει 2,5 τόνους Ο2). Οι κοινωνίες
των δασικών δέντρων εξακολουθούν να διατηρούν μια μοναδικότητα στα κοινωνικά,
οικολογικά και οικονομικά συστήματα του κόσμου, όχι μόνο του μεγάλου μεγέθους
τους (καλύπτουν το 30% της ξηράς), αλλά και επειδή χαρακτηρίζονται από
μακροβιότητα.
Τα δασικά οικοσυστήματα,
ανάλογα με την αξία διατήρησης, την παραγωγική τους αξία και την ένταση της
διαχείρισής τους διακρίνονται σε 5 μεγάλες κατηγορίες: Παρθένα δάση, Εθνικοί
Δρυμοί, Ήπια διαχειριζόμενα δάση, Εντατικά διαχειριζόμενα φυσικά δάση, Φυτείες.
Από τους 5 παραπάνω τύπους δασών, οι οριακοί τύποι, παρθένα δάση-εθνικοί δρυμοί
και φυτείες, αποκτούν ένα ιδιαίτερο ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος της
κλιματικής αλλαγής για διαφορετικούς λόγους ο καθένας από αυτούς. Η χώρα μας,
λόγω της γεωγραφικής της θέσης και του αναγλύφου της, του μακροκλίματος και του
μικροκλίματος και του ρόλου της ως ζωτικού χώρου επικοισμού και μετανάστευσης
των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας κατά το παρελθόν, διαθέτει όλους τους
παραπάνω τύπους φυσικών και διαχειριζόμενων δασών, που αν και περιορισμένης
έκτασης, έχουν εξαιρετική σημασία όσον αφορά στην ποιότητά τους. Το δάσος, ως
οργανισμός (οικοσύστημα), επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τους δασικούς πόρους
(παραγωγή ξύλου, νερό, έδαφος, πανίδα), τους κλιματικούς παράγοντες, τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, τη βιολογική
ποικιλότητα, το περιβάλλον σωματικής και ψυχικής υγείας του ανθρώπου και
αποτελεί, μαζί με τους Ωκεανούς, το βασικό μηχανισμό ρύθμισης του Παγκόσμιου
κλίματος και της σύνθεσης του ατμοσφαιρικού αέρα. Αν θεωρήσουμε ότι με την
έννοια «τεχνολογία» περιγράφουμε τον τομέα της γνώσης που ασχολείται με την
εφαρμοσμένη επιστήμη και συγκεκριμένα με την πρακτική αξιοποίηση επιστημονικών
γνώσεων και μεθόδων, στο δάσος μπορεί να εφαρμοστεί κάθε εξέλιξη της
τεχνολογίας που αναφέρεται στους έμβιους οργανισμούς, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη
όλες τις ιδιαιτερότητές του, όπως αυτές περιγράφονται από την επιστήμη της
δασολογίας. Έχοντας, λοιπόν, υπόψη τα παραπάνω, ο σημερινός δασολόγος, μπροστά
στο φάσμα της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να δράσει, αξιοποιώντας τις νέες
βιολογικές τεχνολογίες προς δύο κατευθύνσεις:
1) Προστασία και διατήρηση των φυσικών
δασών, ιδιαίτερα των εθνικών δρυμών και των παρθένων δασών και
2) Την επέκταση του δάσους, διαμέσου της
ανόρθωσής του και της ίδρυσης φυτειών (τεχνητά δάση).
Η μείωση των εκπομπών
διοξειδίου του άνθρακα που προβλέπει το Πρωτόκολλο του Κιότο και άλλες
συμφωνίες, δεν αρκεί. Πρέπει, παράλληλα, να αποκατασταθεί και η ρυθμιστική
ικανότητα των δασών με την προστασία-διατήρηση, ανόρθωση και επέκτασή τους.
Παραθέτονται παραδείγματα
νέων βιολογικών τεχνολογιών (π.χ. γενετικοί δείκτες, κλωνοποίηση κτλ.) στα
δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας (φυσικά και τεχνητά), καθώς και τα
πλεονεκτήματα και οι δυνατότητές του, όπως:
Φυσικά δασικά
οικοσυστήματα:
1. Είναι ικανά, λόγω της
πλούσιας βιοποικιλότητας που διαθέτουν και του τρόπου εξέλιξής τους, να
προσαρμοστούν στις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές με προϋπόθεση την προστασία
και διατήρησή τους.
2. Αποτελούν μία “μοναδική
δεξαμενή” πληροφοριών (τράπεζα γονιδίων), ιδιαίτερα για το μέλλον, λόγω της
αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών (ιδιαίτερα της βιολογίας).
3. Είναι αγαθό παγκόσμιας
κληρονομιάς και συνιστούν την ελάχιστη παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές.
Οι κοινωνίες και οι χώρες που τα διαθέτουν πρέπει να υποστηριχτούν οικονομικά
από τις ανεπτυγμένες χώρες, για τη διατήρηση και προστασία τους.
Τεχνητά
δασικά οικοσυστήματα (Φυτείες)
1. Θα αναλάβουν το φορτίο
της πίεσης που ασκείται σήμερα από την κοινωνίας μας στα φυσικά οικοσυστήματα.
2. Θα ικανοποιήσουν τις
ανάγκες σε προϊόντα του Δάσους με αξιόλογο ανταποδοτικό οικονομικό όφελος.
3. Θα αποτελέσουν το πεδίο
εφαρμογής όλων των νέων τεχνολογιών (ιδιαίτερα της Γενετικής) για να αναχθούν
σε εντατικές βιώσιμες καλλιέργειες.
4. Θα αξιοποιήσουν στο
μέγιστο, ανενεργούς πόρους (π.χ. εγκαταλελειμμένους αγρούς, υφάλμυρα εδάφη
κτλ.).
5. Θα συμβάλουν στη μείωση
της συγκέντρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα και
6. Θα εναρμονίσουν τη χώρα
μας με τους νέους διεθνείς κανονισμούς για το περιβάλλον και θα
ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία μας στο νέο πνεύμα της εποχής, δηλαδή
«Αξιοποίηση των δασικών πόρων με ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ»
7. Θα αποτελέσουν τη διέξοδο
άσκησης της Δασοπονίας ως καθαρά Οικονομικής Γεωτεχνικής Επιστήμης,
συμβάλλοντας στην εξωστρέφεια του Δασολογικού Επαγγέλματος.
.
|
